روماتیسم چیست؟روماتیسم اصطلاحی است که درد و سفتی مفاصل را توصیف می کند و به طور خاص به گروهی از بیماری های روماتیسمی اطلاق می شود. روماتیسم ماهیچه ها، مفاصل و استخوان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه حدود 350 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است.
بیشتر این بیماران را افراد مسن و بخشی دیگر را جوانان تشکیل می دهند. برای آشنایی بیشتر با انواع بیماری های روماتیسمی و راه های درمان آن، مقاله روماتیسم چیست؟ انواع و علائم روماتیسم را بخوانید و تا انتها با ما همراه باشید.
روماتیسم چیست؟
روماتیسم یا بیماری روماتولوژیک، یک گروه از بیماریهای عمومی است که بیشتر در سیستم اسکلتی-عضلانی و اتصالات بدن ایجاد می‌شود. این بیماری‌ها می‌توانند باعث درد، التهاب، سفتی و محدودیت حرکت در اتصالات و بافت‌های نرم بدن شوند.
اصطلاح روماتیسم در گذشته به بیماری‌هایی که با التهاب مفاصل همراه بودند، اختصاص داده می‌شد. اما در حال حاضر، مفهوم روماتیسم گسترده‌تر شده و شامل بیشتر بیماری‌هایی است که با التهاب، درد، سفتی و محدودیت حرکت در اتصالات و بافت‌های نرم بدن همراه هستند.
بعضی از بیماریهای روماتولوژیک شایع شامل بیماری روماتوئیدی، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتروز، فیبرومیالژیا و لوپوس است. درمان بیماریهای روماتولوژیک به وسیله داروها، فیزیوتراپی، تغییرات در سبک زندگی و در موارد شدیدتر، جراحی انجام می‌شود.
بیماری روماتیسم چیست؟
روماتیسم وضعیتی است که باعث درد مزمن و اغلب متناوب می شود و مفاصل یا بافت همبند را تحت تاثیر قرار می دهد. روماتیسم یک اختلال خاص نیست، بلکه شامل حدود 200 بیماری و بیماری مختلف از جمله التهاب مفاصل و روماتیسم غیر مفصلی است که شامل سندرم های درد منطقه ای یا روماتیسم بافت نرم نیز می شود.
اصطلاح بیماری های روماتیسمی در MeSH برای اشاره به بیماری های بافت همبند استفاده می شود. شاخه ای از پزشکی که به تشخیص و درمان روماتیسم اختصاص دارد روماتولوژی نامیده می شود. انواع بیماری های روماتیسمی عبارتند از:
- بیماری های غیر التهابی: از جمله بیماری لایم یا آرتریت
- بیماری های التهابی: مفاصل، ماهیچه ها و استخوان ها را تحت تاثیر قرار می دهد
فقط این اختلالات دارای انواع زیر هستند: - روماتیسم مفصلی
- روماتیسم غیر مفصلی (بر بافت های نرم و ماهیچه ها تأثیر می گذارد و منجر به درد ناحیه ای می شود)
دردهایی که روماتیسم نامیده می شود بخشی طبیعی از دوران سالمندی است. اکثر افراد با افزایش سن دچار سفتی و درد مفاصل می شوند. اکنون بسیاری از مواردی که به آنها روماتیسم گفته می شود، در واقع آرتریت هستند.
شرایط شدیدتر منجر به بیماری های روماتیسمی التهابی می شود که منجر به تخریب مفاصل و اندام های مختلف بدن می شود. شرایط التهابی عامل اصلی درد شدید، ناتوانی و حتی مرگ است. حدود 100 تا 150 نوع بیماری روماتیسمی وجود دارد که هر کدام کیفیت زندگی بیماران را تغییر می دهد.
با علائم روماتیسم آشنا شوید
علائم روماتیسم مفصلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد مفصل: درد مفصلی در روماتیسم معمولاً به صورت درد دائمی یا تجدد پذیر ظاهر می‌شود. درد ممکن است در مفاصل مختلف بدن احساس شود و به شدت متفاوتی داشته باشد.
التهاب: التهاب در مفاصل می‌تواند تورم، قرمزی و گرمی در اطراف مفصل را به همراه داشته باشد.
سفتی: سفتی و محدودیت حرکت می‌تواند در مفاصلی که تحت تأثیر روماتیسم هستند، ایجاد شود.
خستگی و ضعف: بیماران با روماتیسم ممکن است احساس خستگی و ضعف شدید کنند.
تغییرات در پوست: در برخی از بیماران، روماتیسم ممکن است باعث تغییراتی در پوست شود که می‌تواند شامل شل شدن و نازک شدن پوست، لکه‌های قرمز رنگ و خارش باشد.
علائم دیگر: علائم دیگری که ممکن است با روماتیسم مفصلی همراه باشند شامل تب، افزایش وزن، عدم تعادل و اختلال در خواب می‌باشند.
شایان ذکر است که علائم روماتیسم مفصلی در هر بیمار خود را متفاوت نشان می دهد. دوره و شدت بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است و هیچ دو بیماری مشابه نیستند. علائم می تواند روز به روز تغییر کند و در مواقعی بیماری فعال و گاهی غیر فعال و خاموش است.
علائم ممکن است بیایند و بروند یا چندین سال ادامه داشته باشند. بیمار ممکن است تنها تعدادی از علائم فوق را داشته باشد یا ممکن است علائمی غیر از موارد ذکر شده داشته باشد.
علت بیماری روماتیسم
بیماری روماتیسم یک گروه از بیماری‌هایی است که در آنها بافت‌های نرم بدن مانند مفاصل، عضلات، بافت های اتصالی و سایر اجزای بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرند. علل این بیماری متنوع هستند و شامل عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، عوامل شیمیایی و عوامل عفونی می‌شوند.
عوامل ژنتیکی
برخی از افراد به دلیل وجود ژن های خاصی در خانواده‌شان، به بیماری روماتیسم مبتلا می‌شوند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که در بیمارانی که دارای ژن HLA-B27 هستند، احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند آنکیلوزینگ سپینالیت، آرتریت روماتوئید، و آرتروپاتی اسپوندیلیتیک زیاد است.
عوامل محیطی
برخی از عوامل محیطی می‌توانند باعث بروز بیماری روماتیسم شوند. به عنوان مثال، مصرف مواد مخدر، استرس، تغذیه نامناسب، نوع کاری و شیوه زندگی فرد می‌توانند تاثیرگذار باشند.
عوامل شیمیایی
برخی از مواد شیمیایی می‌توانند باعث بروز بیماری روماتیسم شوند. به عنوان مثال، مصرف برخی از داروها مانند هیدرولازین، پنی سیلامین، و همچنین مواد شیمیایی نظیر سولفات، کربنات و لیتیم می‌توانند عوارض جانبی مانند بیماری روماتیسمی را به دنبال داشته باشند.
عوامل عفونی
برخی از عفونت‌ها می‌توانند باعث بروز بیماری روماتیسم شوند. به عنوان مثال، برخی از عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک، کلوئیدیوم، و یوپلاسما می‌توانند باعث بروز بیماری‌هایی مانند فراوانیت آرتیکولار، روماتیسم عفونی و سایر بیماریهای عفونی شوند.
انواع بیماریهای روماتیسمی
بیماریهای روماتیسمی یک گروه از بیماری‌هایی هستند که در آنها بافت‌های نرم بدن مانند مفاصل، عضلات، بافت های اتصالی و سایر اجزای بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرند. بیشترین نوع بیماریهای روماتیسمی عبارتند از:
آرتریت روماتوئید: این بیماری یکی از پر رواج‌ترین بیماریهای روماتیسمی است و در آن بافت‌های نرم مفاصل تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این بیماری به‌طور قابل توجهی در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود.
آرتروز: این بیماری یکی از شایع‌ترین بیماریهای مفصلی است و در آن بافت‌های نرم مفاصل تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این بیماری ممکن است به دو صورت اولیه و ثانویه دیده شود.
آنکیلوزینگ سپینالیت: این بیماری یکی از بیماریهای مفصلی است که ممکن است باعث تورم و التهاب در مفاصل و بافت‌های اطراف آنها شود. این بیماری معمولاً در مفاصل عمودی ایجاد می‌شود مانند مفصل ستون فقرات.
سندرم سرد روماتوئید: در این بیماری، بافت‌های نرم بدن برای مدت طولانی در معرض سرما قرار می‌گیرند و باعث التهاب و درد در مفاصل می‌شوند.
بیماری لوپوس: این بیماری یک بیماری ایمنی‌ای است که ممکن است با تخریب بافت‌های نرم بدن همراه باشد. این بیماری ممکن است در سراسر بدن باشد و علائم متنوعی دارد.
فیبرومیالژی: این بیماری باعث درد و تورم در بافت‌های نرم بدن مانند عضلات و بافت‌های اتصالی می‌شود. این بیماری ممکن است با سایر بیماریهای روماتیسمی همراه باشد.
جوندگی: در این بیماری، برخی از بافت‌های نرم بدن مانند پوست، عضلات و بافت‌های اتصالی به شکل جوش‌های داغ و دردناک تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
هر کدام از این بیماری‌ها دارای علائم و نشانه‌های مختلفی هستند و برای تشخیص و درمان آنها، بهبودی بیمار و جلوگیری از پیشرفت بیماری، مشاوره با پزشک تخصصی روماتولوژی الزامی است.
تشخیص بیماری روماتیسم
تشخیص بیماری روماتیسم بر اساس نوع بیماری و علائم و نشانه‌هایی که بیمار دارد، متفاوت است. در بسیاری از موارد، تشخیص بیماری روماتیسم بر اساس تاریخچه پزشکی بیمار، ارزیابی فیزیکی و آزمایش‌های پزشکی صورت می‌گیرد.
برخی از آزمایش‌های پزشکی که ممکن است برای تشخیص بیماری روماتیسم انجام شود عبارتند از:
آزمایش خون: این آزمایش برای بررسی وجود علائم التهاب در بدن و ارزیابی سطح آنتی بادی‌ها و سایر فاکتورهای خونی استفاده می‌شود.
رادیولوژی: در این آزمایش، تصاویر تشدید نوری از مفاصل و بافت‌های نرم بدن برداشته می‌شود تا به دنبال نشانه‌های تغییرات ساختاری در مفاصل و بافت‌های نرم بدن باشد.
آزمایش ادرار: این آزمایش برای شناسایی علائم عفونی در بدن بیمار استفاده می‌شود.
آزمایش تشخیصی: در برخی از موارد، آزمایش‌های تشخیصی برای تشخیص بیماری روماتیسم مانند آزمایش روماتولوژی، آزمایش سینوویال، و آزمایش هموگلوبین A1C انجام می‌شود.
همچنین، برای تشخیص بیماری روماتیسم، پزشک ممکن است برای بررسی وضعیت مفاصل و بافت‌های نرم بدن، از انواع تصویربرداری مانند اسکن از سی تی اسکن، مغناطیسی، ام‌آر‌آی و سونوگرافی استفاده کند.
درمان بیماری روماتیسم
از آنجایی که اشکال و شرایط مختلفی وجود دارد که به عنوان بیماری های روماتیسمی طبقه بندی می شوند، درمان هر یک از این بیماری ها نیز ماهیت متفاوتی دارد. هیچ دارو یا درمان خاصی وجود ندارد که وضعیت آرتریت یا سندرم درد التهابی را بهبود بخشد. برنامه درمانی بسته به نوع و وضعیت بیمار متفاوت خواهد بود. اهداف و روش های درمان به شرح زیر است.
- مدیریت و تسکین درد
هدف اصلی درمان انواع بیماری های روماتیسمی مدیریت و تسکین درد است. درد را می توان به دو روش مدیریت کرد. استفاده از مسکن های سنتی مانند مورفین و کدئین می تواند درد را کاهش دهد اما تاثیری بر فرآیندهای التهابی ندارد. استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک، ناپروکسن و غیره که باعث تسکین و کاهش التهاب می شوند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای افرادی که از بیماری های التهابی مفاصل رنج می برند بسیار مفید هستند. اما به دلیل خطر عوارض جانبی شدید مانند زخم معده، آسیب کلیه، قلب و کبد با مصرف طولانی مدت، این داروها برای مصرف طولانی مدت در افراد مبتلا به بیماری های التهابی تجویز نمی شوند.
-
کاهش التهاب مفاصل و بافت
یکی دیگر از اهداف اصلی برنامه درمانی کاهش و پیشگیری از التهاب مفاصل است. این کار با استفاده از کورتیکواستروئیدها به دست می آید. کورتیکواستروئیدها عوامل التهابی را کاهش داده و در طول زمان ممکن است از پیشرفت آسیب مفاصل جلوگیری کنند. اگرچه استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها با عوارض جانبی همراه است، اما هنوز هم پایه اصلی درمان بسیاری از بیماری های روماتیسمی هستند.
داروهایی که برای مبارزه با التهاب حاد در سایر بیماریهای آرتروز مانند نقرس استفاده می‌شوند عبارتند از کلشی‌سین. التهاب همچنین با استفاده از عوامل جدیدتری به نام اصلاح‌کننده‌های پاسخ بیولوژیکی یا «BRM» کاهش می‌یابد. اصلاح‌کننده‌های پاسخ بیولوژیک به طور گسترده در آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند و نشانگرهای التهابی را که منجر به آسیب مفاصل می‌شوند، هدف قرار می‌دهند.
-
کاهش و جلوگیری از آسیب مفاصل
بیشتر بیماری های روماتیسمی به دلیل فرآیندهای التهابی منجر به ناتوانی شدید بیمار می شود. پیشگیری از آسیب پیشرونده مفصل با فیزیوتراپی و تمرینات دامنه حرکتی مفصل انجام می شود. فیزیوتراپی و تمرینات دامنه حرکتی از اهداف مهم درمان برای تقویت مفاصل و ایجاد شرایط مناسب برای حرکت مستقل تر بیمار است.
آسیب مفاصل در آرتریت روماتوئید با استفاده از داروهایی به نام داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) پیشگیری و متوقف می شود. این داروها عبارتند از متوترکسات، لفلونوماید، هیدروکسی کلروکین و غیره. این داروها می توانند از آسیب و ناتوانی پیشرونده مفاصل مرتبط با آرتریت روماتوئید جلوگیری کنند.
درمان‌های غیر دارویی برای روماتیسم
درمان‌های غیر دارویی برای روماتیسم شامل روش‌های زیر می‌شوند:
تغییرات در سبک زندگی: برخی تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند. برای مثال، ورزش‌های خفیف مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا و تمرینات تنفسی می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند.
ماساژ: ماساژ می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند. ماساژ می‌تواند به کاهش درد، بهبود خواب و کاهش تنش عضلانی کمک کند.
گرما و سردا: استفاده از گرما و سردا می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند. برای مثال، استفاده از کمپرس گرم و سرد، دوش گرم و سرد، و استفاده از پد حرارتی و یا یخ می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
تکنیک‌های روانشناختی: برخی تکنیک‌های روانشناختی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی، و تکنیک‌های تفکر مثبت می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند.
تغییرات در رژیم غذایی: برخی تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند. برای مثال، مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند میوه‌ها و سبزیجات، مصرف مواد غذایی غنی از امگا ۳ مانند ماهی و روغن ماهی، و مصرف مواد غذایی کم چرب و کم شکر می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند.
عوارض روماتیسم یا آرتریت روماتوئید چیست؟
روماتیسم و آرتریت روماتوئید باعث التهاب مفاصل و بافت های نرم بدن می شوند و عوارضی مانند درد و تورم مفاصل، خستگی و ضعف عضلانی، اختلالات خواب، افزایش خطر بروز بیماری های دیگر و عفونت‌ها، تغییرات در روحیه و روانشناختی و تخریب مفاصل و بافت های نرم بدن را در بر دارند.
بهتر است در صورت بروز علائم روماتیسم و آرتریت روماتوئید به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را دنبال کنید. همچنین درمان‌های غیر دارویی مانند تغییرات در سبک زندگی، ماساژ، گرما و سردا، تکنیک‌های روانشناختی و تغییرات در رژیم غذایی نیز می‌تواند به بهبودی علائم بیماری کمک کند.
پیشگیری از روماتیسم
پیشگیری از روماتیسم با رعایت سبک زندگی سالم، شامل ورزش منظم، حفظ وزن سالم، تغذیه مناسب، استراحت کافی، جلوگیری از آسیب به مفاصل، جلوگیری از استفاده از تنباکو، و مراقبت از دندان‌ها امکان‌پذیر است. همچنین، مراجعه به پزشک و درمان در صورت بروز علائم به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.روماتیسم چیست؟
مقالات پیشنهادی:
Loading...